دندانها در بسیاری از افراد در مکان و زوایایه درستی از هم قرار نمیگیرند گاه ممکن است خیلی نزدیک به هم یا روی همدیگر رویش کنند و بدین ترتیب نظم و زیبایی ظاهری آنها بهم میخورد. زیبایی و ظاهر دندانها همواره مورد توجه افراد مختلف بوده است. لبخندی که با دندان های سفید و منظم زده شود، به طور حتم از دندان هایی نامنظم جذاب تر و درخشانتر خواهد بود و مخاطب را بیشتر به خود جذب می کند. علاوه بر زیبایی، دندان نامنظم میتواند باعث ایجاد مشکلاتی در ناحیه دهان و دندان و همچنین در دستگاه گوارش شود.
ارتودنسی دندان یکی از شاخههای دندانپزشکی است که این کلمه ترکیبی از دو واژه لاتین «ارتو» به معنای «راست» و «درست»، و «ادوس» یا مشتق آن «دنس» به معنای «دندان» است. ارتودنسی دندان به درمان دندانهای نامرتب و منظم و ردیف کردن آنها میپردازد و ناهنجاریهای فک را اصلاح میکند. به متخصص ارتودنسی ارتودنتیست گفته می شود. و به طور کلی با انجام ارتودنسی فرد می تواند با کیفیت بهتری غذا بخورد و از زیبایی بیشتری هنگام صحبت کردن و لبخند زدن برخوردار باشد.
ارتودنسی دندان به منظور اصلاح فرم دندانها و صورت و اصلاح لبخند بیمار و همچنین به ارتقای کیفیت زندگی بیمار کمک میکند، بنابراین ارتودنسی اگر درست انجام شود بر روی احساساتی که فرد بر روی خود و یا دیگران ایجاد میکند تاثیر میگذارد و باعث کیفیت هر چه بهتر آن میشود.
مهمترین موضوع در درمان ارتودنسی معاینه دهان و دندان توسط ارتودنتیست میباشد و مشخص کردن این که آیا فرد نیاز به ارتودنسی دارد یا خیر؟
زمانی که دندانهای دائمی به طور کامل رشده کرده و درآمدهاند یعنی بعد از 12 تا 13 سالگی عمل ارتودنسی دندان میتواند صورت بگیرد. سن اکثر افرادی که تحت درمان ارتودنسی قرار میگیرند زیر 20 سال است اما افراد بالای 20 سال هم میتوانند برا مرتب کردن و ردیف کردن دندانهایشان اقدام کنند. قبل از شروع درمان ارتودنسی باید از سلامت دهان و دندان مطمعن باشیم، بیمارانی که استانداردها و نکات بهداشتی دهان و دندان را رعایت نکنند احتمال بیشتری دارد که پس از شروع درمان دچار پوسیدگی دندان شوند.
نامرتبی و بی نظمی در شکل ظاهری دندانها: وقتی که دندانها نظم و ترتیب نداشته باشند.
شلوغی و روی هم افتادگی دندانها: وجود دندان اضافی در دهان.
خط میانی نابهجا: زمانی که دندانهای فک بالا و فک پایین در یک خط راست قرار نداشته باشند.
فاصله دندانها: فاصله بین دندان به علت بزرگی فک، از دست دادن دندان و یا عدم رشد دندان است.
کراس بایت: با بسته شدن دهان دندانهای بالا و پایین به خوبی مقابل هم قرار نمیگیرند.
اپن بایت: با قرار دادن دندانها بالا و پایین روی یکدیگر فاصله ایجاد شود.
اورجت: این حالت زمانی ایجاد میشود که دندانهای فک بالا بسیار جلوتر از دندان های پایینی باشند.
دیپ بایت: کمتر دیده شدن دندانهای پایینی فک پایین به علت اینه که دندانهای جلوی فک بالا آنها را پوشاندهاند.
در فرایند درمان ارتودنسی از وسایل و ابزار متعددی استفاده میشود، که این ابزار و وسایل به دو صورت ثابت و متحرک هستند.
بریسها: بریسها از بند، سیم و براکتها تشکیل شدهاند. این وسایل تا زمانی که دندانها ردیف شده و در محل درست خود قرار بگیرند روی دندانها قرار میگیرند.
کش ارتودنسی: این کشها برای حرکت دادن دندانها بر روی بریس قرار میگیرند و تناسب دندانهای بالا و پایین را بهبود میدهند.
وسایل مخصوص ثابت: این وسایل برای کنترل فروبردن زبان یا مکش زبان شصت استفاده میشود.
فضا نگهدار ثابت: در صورتی که کودک دندان شیری خود را زودتر از زمان موعدش از دست بدهد از این وسیله به عنوان جایگزین تا زمان رشد دندان دائم استفاده میشود.
بریس متحرک: الاینرها و پلاکهایی هستند که بیمار میتواند در طول درمان ارتودنسی آنها را از دهان خارج کند.
متخصص ارتودنسی پس از معاینه دندانهای شما بسته به نوع ناهنجاری تشخیص میدهد که از کدام روش ارتودنسی برای درمان دندانهای شما استفاده کند. در دندانپزشکی روشهای مختلف ارتودنسی وجود دارد که شامل موارد ذیل میباشد: