حقایق عجیبی که درباره آبسه دندان نمی‌دانید

آبسه دندان یا (dental abscess) نوعی چرک است که در داخل دندان‌ها یا لثه‌ها تشکیل می‌شود. آبسه به طور معمول ناشی از عفونت باکتریایی است و غالباً یکی از مواردی است که در مغز دندان یا پالپ نرم دندان جمع شده است.

باکتری ها به صورت گسترده در پلاک وجود دارند. پلاک دندان یک محصول جانبی و ساخته شده از مواد غذایی، بزاق و باکتری های موجود در دهان است که به دندان چسبیده و به سلامت آن و لثه ها آسیب وارد می‌کند. اگر پلاک با مسواک زدن و نخ دندان منظم و مناسب برداشته نشود، ممکن است باکتری ها در بافت نرم دندان یا لثه ها پخش شوند. این وضعیت در نهایت می‌تواند منجر به بروز آبسه دندان شود.

✍ جدول دسترسی سریع به مهم ترین عناوین این مطلب

علائم آبسه دندان

علائم و نشانه‌های آبسه دندان شامل موارد زیر است:

• درد در ناحیه آسیب دیده هنگام گاز زدن مواد غذایی
• درد در ناحیه آسیب دیده هنگام لمس
• حساسیت به غذای سرد و گرم و مایعات
• بدمزه شدن غذاها در دهان
• تب
• احساس ناخوشایندی عمومی
• دشواری در باز کردن دندان
• مشکلات بلع
• بیخوابی

علامت اصلی آبسه دندان درد است. این درد ممکن است یک درد شدید باشد که معمولاً به طور ناگهانی شروع می شود و طی ساعت ها یا روزهای بعدی شدیدتر می شود. در بعضی موارد، درد ممکن است به گوش، فک و گردن گسترش پیدا کند.

انواع آبسه

سه نوع آبسه دندان وجود دارد:

• آبسه لثه (Gingival abscess): این نوع آبسه فقط در بافت لثه است و تاثیری بر دندان یا رباط پریودنتال ندارد.
• آبسه پریودنتال (Periodontal abscess): این آبسه در ساختارهای بافت استخوانی دندان‌ها شروع می‌شود.
• آبسه پری اپیکال (Periapical abscess): این آبسه از پالپ نرم دندان شروع می‌شود.

نوع آبسه، شدت و محل علائم را نشان می‌دهد.

درمان آبسه دندان

هر فردی که علائم مرتبط با آبسه دندان را تجربه می‌کند باید فوراً به دندانپزشک مراجعه کند. آبسه‌های دندان به راحتی توسط یک دندانپزشک واجد شرایط تشخیص داده می‌شوند. افرادی که مشکل در بلع و یا تنفس دارند باید سریعاً به بخش اورژانس بیمارستان محلی خود مراجعه کنند. اگر نمی توانید بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید، به پزشک خانواده مراجعه کنید.

پزشک نمی‌تواند آبسه را درمان کند، اما ممکن است داروهایی را تجویز کند و در مورد مراقبت از خود و تسکین درد توصیه هایی به شما کند. برخی از روش های درمانی انواع آبسه عبارتند از:

برش (Incision): آبسه نیاز به برش دارد تا چرک آبسه که حاوی باکتری است تخلیه شود. دندانپزشک برای شما از بیحسی موضعی استفاده خواهد کرد تا دردی تجربه نکنید.

درمان آبسه پری اپیکال: در خصوص این آبسه‌ها از درمان کانال ریشه یا عصب کشی برای از بین بردن علایم و ریشه کن کردن آن استفاده می شود. از مته برای سوراخ کردن دندان مرده استفاده می شود تا چرک بیرون بیاید. در این روش هر نوع بافت آسیب دیده از پالپ دندان خارج می‌شود.

درمان آبسه پریودنتال: آبسه تخلیه و تمیز می شود. این درمان کمک می کند تا دندان بهبود یابد و از بروز عفونت های بیشتر جلوگیری می‌کند.

عمل جراحی

• افراد مبتلا به آبسه پری اپیکال که بصورت مکرر شاهد بروز عفونت هستند، ممکن است نیازمند حذف و برداشتن بافت آسیب دیده به شیوه جراحی باشند. این کار توسط یک جراح دهان انجام می‌شود.
• افراد مبتلا به آبسه پریودنتال و عفونت عودکننده، مجبور هستند بافت لثه خود را تغییر شکل داده و به طور کلی کیسه آبسه پریودنتال را بردارند. این روش جراحی نیز توسط یک جراح دهان انجام می شود. حتی اگر پس از انجام عمل جراحی آبسه دندان دوباره برگردد، دندانپزشک اقدام به برداشتن و کشیدن دندان خواهد کرد.

مدیریت درد

درحالی که این آبسه ها نیازمند درمان تخصصی دندانپزشک هستند، اما میتوان درد آن ها را با کمک داروهای غیر نسخه ای ضد درد کاهش داد. توجه کنید که مسکن ها فقط برای کاهش درد قابل استفاده هستند و به هیچ عنوان نمیتوانند جایگزین مراجعه به دندانپزشک باشند.

آسپرین و ایبوپروفن مسکن های موثری برای کاهش درد آبسه ها هستند. با این حال، بعضی از انواع این داروها برای برخی از بیماران و افراد نامناسب است و مصرف آن ها توسط این افراد صحیح نیست:

• ایبوپروفن و آسم: اگر آسم دارید، ایبوپروفن مصرف نکنید.
• ایبوپروفن و زخم معده: در صورتی که زخم معده دارید هرگز از این دارو مصرف نکنید.
• آسپرین و کودکان: به کودکان زیر 16 سال آسپرین ندهید.
• آسپرین و بارداری و شیردهی: در صورت بارداری یا شیردهی، آسپرین مصرف نکنید.

آنتی‌بیوتیک‌ها

برای جلوگیری از شیوع عفونت ممکن است برای شما در کنار مسکن ها، آنتی بیوتیک نیز تجویز شود. نمونه هایی از آنتی بیوتیک های تجویزی برای کنترل عفونت آموکسی سیلین یا مترونیدازول است. به هیچ وجه نباید خودسر آنتی بیوتیک مصرف کرد و یا آن ها را جایگزین ویزیت و درمان دندانپزشک کرد.

علل آبسه دندان

آبسه دندان در بیشتر موارد عارضه عفونت دندان است. اغلب باکتری هایی که در پلاک وجود دارند، آلوده شده و راه خود را به داخل دندان یا لثه باز می‌کنند. علت دو آبسه شناخته شده و رایج دندان در ادامه توضیح داده شوده است:

آبسه پری اپیکال

باکتریها از طریق حفره های ریز ناشی از پوسیدگی دندان یا پوسیدگی که در لایه بیرونی سخت دندان ایجاد می شود وارد دندان می شوند. پوسیدگی سرانجام لایه عاج دندان را نیز شکسته و باعث تخریب آن میشود. اگر پوسیدگی ادامه یابد، سرانجام سوراخ به درون پالپ نرم داخلی دندان نفوذ کرده و آن را آلوده می‌کند. به این وضعیت پالپیت یا التهاب و عفونت مغز دندان گفته می‌شود.

با پیشرفت پالپیت، باکتری‌ها به سمت استخوان آلوئولار که دندان را احاطه کرده و از آن پشتیبانی می‌کند، حرکت کرده و باعث به وجود آمدن آبسه پری اپیکال خواهد شد.

آبسه پریودنتال

هنگامی که باکتری های موجود در پلاک دندان لثه ها را آلوده می‌کنند، بیمار دچار پریودنتیت می شود. لثه ها در این وضعیت ملتهب می شوند و همین امر باعث می شود بافت اطراف ریشه دندان از پایه دندان جدا شود.

هنگامی که رباط پریودنتال از ریشه جدا شود، یک شکاف کوچک تشکیل می شود. این شکاف به راحتی کثیف می شود و تمیز کردن آن بسیار سخت است. با رشد باکتری ها در این وضعیت، آبسه پریودنتال تشکیل می‌شود.