بیلداپ یا بازسازی دندان و تفاوت آن با روکش دندان

بیلداپ یا بازسازی دندان یکی از درمان‌هایی است که مصداق رویکردی محافظه‌کارانه است. درمانی که با حفظ و کمک گرفتن از بافت اندک باقی‌مانده دندان، نسج از دست رفته‌ی آن بازسازی می‌گردد.
رویکرد درمانی آن، وابسته به ماده و وسیله نیست. رویکرد و خط مشی درمان را توسط پزشک تعیین می‌کند، حال با هر ماده و وسیله‌ای که در دست دارد. این که حفظ کند و نگه دارد یا بتراشد و بردارد.

تفاوت بین روکش دندان و بیلداپ دندان

دندان هایی که در اثر پوسیدگی و یا شکستگی میزان زیادی از نسج خود را از دست میدهند، نیاز به درمان ریشه (Root canal therapy) خواهند داشت و پس از درمان ریشه ، تاج آنها باید بازسازی گردد. جهت بازسازی تاج این دندان ها راه حل های متفاوتی وجود دارد؛ از جمله :

• درمان پروتزی ( روکش کردن دندان)
• درمان ترمیمی ( بیلداپ دندان )

درمان پروتزی ( روکش کردن دندان )

کراون و یا روکش دندانی (Dental veneers) زمانی درمانی مناسب محسوب می شود که بافت دندان به میزانی از دست رفته باشد که امکان بازسازی آن با کمک مواد ترمیمی به طور مستقیم وجود نداشته باشد. که در این حالت باید درمان دندان به طور غیر مستقیم و به کمک لابراتوار انجام شود. به این ترتیب که پس از آماده سازی دندان، از آن قالب تهیه شده و به لابراتوار فرستاده می شود تا روکش مناسب دندان تهیه و نهایتا به روی دندان چسبانده شود.
اما زمانی که حداقلی از بافت دندانی جهت گیر ماده ی ترمیمی وجود دارد، می توان بسته به شرایط دندان و محل قرارگیری آن از آمالگام و یا کامپوزیت، برای بازسازی و یا بیلداپ دندان استفاده نمود.

درمان ترمیمی ( بیلداپ دندان )

در بیلداپ های دندانی آنچه که از اهمیت فراوانی برخوردار است، رعایت اصول بیومکانیک به طور صحیح در این درمان هاست. چنانچه بازسازی دندان هایی که از قبل درمان ریشه شده اند مانند ترمیم حفره های سطحی و متوسط دندان صورت بگیرد، معمولا محکوم به شکست خواهد بود. همچنین بسیاری از اوقات نه تنها ماده ی پرکردگی و ترمیم دندان می شکند بلکه بافت دندانی نیز دچار شکستگی می گردد.
در بعضی از موارد متاسفانه این شکستگی آنقدر عمیق است که درمان های بعدی را غیرممکن ساخته و دندان به ناچار باید کشیده و خارج گردد.

چه تفاوتی بین روکش های دندانی و بیلداپ دندان وجود دارد ؟

بر خلاف روکش دندان که بافت دندانی باقیمانده به میزان بسیار زیادی (۱٫۵ تا ۲ میلیمتر دور تا دور دندان ) باید تراش بخورد ، در بیلداپ دندان ها تقریبا تمامی نسج باقیمانده ی دندانی حفظ می گردد و تراش تنها محدود به کوتاه کردن دیواره های ضعیف دندان است که سپس توسط ماده ی ترمیمی پوشش داده می شوند .

علاوه بر آن، دندان بیلداپ شده بر خلاف دندانی که روکش روی آن قرار می گیرد، قابلیت دید و دسترسی داشته و در صورت بروز پوسیدگی حتی جزئی و اندک ، قابل تشخیص هم به طور کلینیکی و هم از طریق رادیوگرافی است. بر خلاف پوسیدگی ایجاد شده در زیر روکش که متاسفانه بسیاری از اوقات نه در معاینه ی کلینیکی و نه در رادیوگرافی قابل تشخیص نیست.

مگر زمانی که پوسیدگی بسیار پیشرفت کرده و عمده ی نسوج دندان را از بین برده باشد. در حالیکه درمان غیر مستقیم با روکش بسته به نوع آن نیاز به ۲ تا ۴ جلسه زمان دارد، درمان مستقیم دندان ها با بیلداپ دندانی تنها در یک جلسه امکان پذیر است .

از چه موادی جهت بیلداپ دندان ها می توان استفاده کرد ؟

جهت بیلداپ دندان ها می توان از مواد ترمیمی آمالگام و کامپوزیت استفاده نمود. این دو ماده هر کدام در موارد خاصی مورد تجویز قرار میگیرند و نمی توان در مورد ارجحیت هر کدام از آنها نسبت به دیگری حکم قطعی صادر کرد. بیشترین سوالی که در مورد تفاوت این مواد وجود دارد، در مورد استحکام آنها و اختلاف عملکرد این دو ماده در مقاومت در برابر شکست است .

اگر دو ماده را در مکعب های جداگانه قرار داده و زیر دستگاهی قرار دهیم که تا زمان شکست، بر آنها آنها وارد کند، آمالگام استحکام فشاری بیشتری را نسبت به کامپوزیت نشان می دهد. ولی زمانی که این دو ماده  در حفره ی دندانی قرار می گیرند، نمی توان به یقین گفت که هر دندانی که با آمالگام بازسازی شود لزوما مستحکم تر از دندانی است که با کامپوزیت ترمیم شده است.

نکته:

بر خلاف آمالگام، کامپوزیت دندان قابلیت باند شدن به بافت دندانی (مینا و عاج) را دارد و بسیاری از اوقات این مجموعه ی یکپارجه ی دندان و کامپوزیت در برابر نیروهای وارده عملکرد بهتری دارند.

برای بازسازی دندان ها با کامپوزیت به دلیل همین خاصیت باند شدن کامپوزیت به دندان، بافت باقیمانده ی دندانی تقریبا بدون هیچ تراش و تغییری آماده برای بازسازی است. اما آمالگام برای قرارگیری در حفره ی دندان به دلیل نداشتن قابلیت باند به دندان، نیاز به گیر مکانیکی و در نتیجه تراش از بافت دندان دارد .

امروزه تقاضا برای درمان های زیبایی باعث شده است که بیلداپ دندان ها با کامپوزیت در بسیاری موارد اولین گزینه باشد. کامپوزیت های نسل جدید علاوه بر تنوع رنگی زیاد که امکان بازسازی دندان را در لایه های مختلف و مشابه با رنگ دندان بوجود اورده است، با بهبود قابل توجه در استحکام فشاری و خمشی، عملکرد عالی آنها در نواحی تحت فشار را نیز باعث شده است و به طور کلی آنها را انتخابی بسیار مناسب جهت بیلداپ های دندانی چه از نظر زیبایی و جه از نظر عملکرد کرده است.

ماندگاری و دوام بیلداپ‌های دندانی چقدر است ؟

طول عمر بیلداپ‌های دندانی به چند عامل بستگی دارد:

• میزان بافت باقیمانده دندان
• موقعیت دندان در قوس فکی
• اکلوژن یا نحوه‌ی روی هم آمدن دندان‌ها که مشخص می‌کند چه میزان فشار بر روی دندان وارد می‌شود.
• میزان رعایت بهداشت دهان و دندان

با ملاحظه و مراقبت و رعایت بهداشت به شکل درست و منظم، بیلداپ‌ها می‌توانند طول عمری طولانی داشته باشند، با توجه به این مسئله که تمام بافت سالم دندان در بیلداپ نگهداری می‌شود.