عصب کشی دندان چگونه انجام می شود؟

عصب کشی دندان یا درمان ریشه دندان یا روت کانال تراپی یا همان RCT از شایعترین درمان های دندانپزشکی می باشد. دندان درد ممکن است خیلی بی موقع برای هرکسی پیش آید. که در این صورت شخص معمولا جهت تسکین درد دندان، سراغ خرید مسکن درد دندان و یا استفاده از اسپری های دندانپزشکی و یا دهانشویه های ضدعفونی کننده می روند.

درد شدید دندان معمولا بعلت دندان پوسیده ای است که به عصب رسیده. یعنی پوسیدگی به عصب دندان خیلی نزدیک شده است که شاید اگر به موقع پوسیدگی دندان برداشته و دندان ترمیم می شد با هزینه و زحمت کمتری انجام می شد.

✍ جدول دسترسی سریع به مهم ترین عناوین این مطلب

•  مراحل انجام عصب ‌کشی
• کلمه عصب کُشی صحیح است یا عصب کِشی؟
• مواردی که باید عصب کشی انجام شود

مراحل انجام عصب ‌کشی

هنگام عصب‌کِشی، دندان‌پزشک بعد از برداشتن پوسیدگی‌ ها به کانال‌هایی که داخل ریشه دندان قرار دارند، دسترسی پیدا می‌کند. ابتدا پالپوتومی صورت می‌گیرد، یعنی با سوراخ کردن سقف پالپ و جاری شدن خون، فشار داخل پالپ کاهش پیدا کرده و درد کم می‌شود. (تعداد کانال‌ها بستگی به دندان دارد؛ مثلاً دندان نیش تک‌کاناله است ولی دندان آسیا سه یا چهار کانال دارد.)

کاری که دندان پزشک انجام می‌دهد، این است که جلوی این روند را قبل از اتفاق افتادن بگیرد. یا اینکه بعد از اتفاق افتادن، آن را درمان کند. این کار با خارج کردن محتویات کانال ریشه و تمیز کردن آنها، شکل دادن کانال‌های ریشه به نحوی که مواد دارویی شستشو دهنده تا انتهای کانال‌ها برسد و در آخر با پرکردن کانال‌های ریشه طوری‌که کاملاً بسته شوند و امکان عبور میکروب‌ها و محصولاتشان از مسیر آن‌ها کاهش یابد، انجام می‌شود.

در عصب‌کشی این مواد به‌طور کامل برداشته و تخلیه می‌شوند و سپس تمیز می‌شوند و آنگاه به وسیله یک سوهان کوچک، شکل‌دهی و با محلول شست‌وشو، عفونت‌زدایی می‌شوند. همچنین پس از قرار دادن میله‌ای بسیار نازک بنام گوتا که جنس پلاستیکی دارد در داخل پالپ، عاج دندان را با ماده‌ای (مثل آمالگام) که با مواد دیگر (مثل غذاها) واکنش نمی‌دهد پر می‌کنند. بعد از این عمل، دندان می‌میرد و اگر بعد از این، دندان عفونی شود باید تحت درمان ریشه (عصب‌کشی) مجدد یا عمل جراحی انتهای ریشه قرار گیرد.

اگر چه گاهی اعمال مذکور در بیش از یک جلسه درمانی انجام می‌شود، اما زیاد بودن فاصلهٔ زمانی بین تخلیه مواد عفونی و پر کردن دندان شانس عفونت‌های بعدی را بالا می‌برد.

پس از انجام عصب کشی امکان بروز درد و تورم تا حد زیادی طبیعی بوده و جای نگرانی نیست.

• چنانچه درد وجود نداشت از دارو استفاده نشود.
• چنانچه درد مختصری وجود داشت از دارو استفاده شود.
• چنانچه درد شدید و یا تورم وجود داشت علاوه بر استفاده از داروهای تجویز شده آمپول پیروکسیکام (piroxicam ) بصورت عضلانی تزریق و با دندانپزشک  جهت انجام معاینه و کنترل تماس حاصل فرمایید.
• بعد از عصب کشی، بلند تر و برآمده بودن دندان موردنظر نسبت به سایر دندان ها، طبیعی است.
• چنانچه برآمدگی غیر طبیعی و بیش از حد بود، جهت کوتاه کردن پانسمان با مطب هماهنگ فرمایید.

عصب کشی یعنی، برداشتن بافت عصبی و عروقی یک دندان و جایگزین کردن آن به وسیله موادی که بدن با آن سازگار یا به عبارتی Biocompatible باشد.

کلمه عصب کُشی صحیح است یا عصب کِشی؟

در این عمل عصب از داخل کانال ریشه بیرون کشیده می شود که می توان به آن عصب کِشی گفت. گاهی هم به وسیله مواد شیمیایی عصب داخل کانال کشته می شود و یا به عبارتی فلج می شود پس می توان واژه عصب کُشی را نیز به آن اطلاق کرد. پس هر دو واژه صحیح است ولی اصطلاح علمی آن درمان ریشه است.

مواردی که باید عصب کشی انجام شود

• هنگامی که پوسیدگی از مینا و عاج گذشته و به عصب رسیده باشد، عصب دندان عفونی شده و باید تخلیه گردد. اغلب برای خارج کردن آبسه، عصب کشی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. در غیر این صورت، عفونت از راه کانال دندان به بافت زیر ریشه انتقال پیدا می کند و منجر به تشکیل کیست های عفونی میشود. مزمن شدن این حالت ممکن است درمان ریشه را با اشکال روبرو کند و نهایتاً، به از دست رفتن دندان و مقداری از بافت همجوار آن منجر شود.
•  در شکستگی دندان، اگر خط شکست از عصب گذشته باشد در این صورت، عصبی که با محیط خارج در تماس قرار گرفته باید تخلیه شود.
•  وارد شدن ضربه به دندان. این ضربه می تواند در گذشته اتفاق افتاده باشد یا اینکه به علت وارد شدن ضربات سبک ولی مزمن، که گاهی به علت مرتب نبودن دندان ها از یک دندان به دندان دیگر وارد می شود اتفاق بیفتد. ضربه وارده در انتهای ریشه التهاب ایجاد می کند و باعث قطع خون رسانی به دندان و مرگ عصب دندان یا به اصطلاح، نکروز عصب می شود.
• در بعضی موارد به دلیل عدم مراجعه بیمار برای ترمیم پوسیدگی دندان ( تعویق در پرکردن پوسیدگی دندان ) پوسیدگی از تاج به عصب ریشه سرایت میکند و منجر به مرگ عصب ( نکروز ) و تجمع بافت عفونی درون ریشه می شود. در این حالت با وجود بی درد بودن دندان حتما باید درمان عصب کشی انجام شود.
•  عصب کشی به منظور زیبایی. گاهی اوقات ممکن است دندان در جای خود قرار نگرفته باشد؛ مثلاً خارج از قوس فکی قرار گرفته باشد. اگر این دندان را تراشیده و با یک روکش، آن را در فضای مناسب قرار دهیم خواه نا خواه عصب دندان را درگیر خواهیم کرد. به همین دلیل، قبل از ساخت روکش باید دندان عصب کشی شود.
•  از مواد نادر عصب کشی زمانی است که، بیمار به هر دلیل دندان دردناک دارد که با ترمیم، درد از بین نمی رود و چاره ای جز قطع و بیرون کشیدن عصب نداریم.